XÉT NGHIỆM INSULIN

Xét nghiệm insulin là xét nghiệm đo nồng độ insulin trong máu.

Insulin là một hormone peptide được sản xuất bởi tế bào beta của tuyến tụy. Insulin tham gia và quá trình điều hòa chuyển hóa và vận chuyển một số chất; trong đó được biết đến nhiều nhất là glucose. Glucose có nguồn từ thực phẩm; là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể; insulin tham gia vào quá trình nhập glucose từ máu vào tế bào.

Ngoài ra insulin còn vận chuyển carbohydrat, axit amin, protein và lipid; đồng thời còn kích thích tổng hợp và dự trữ triglyceride và protein.

Ở bệnh nhân đái tháo đường, tiết insulin thường giảm hoặc ngừng hoàn toàn. Ở trường hợp có khối u tiết insulin, insulin được tiết ra tăng lên và mất khả năng kiểm soát

Insulin đóng vai trò quan trọng trong việc giữ glucose trong máu ở mức thích hợp. Khi nồng độ glucose trong máu tăng lên, tuyến tụy sẽ tiết ra insulin; khi nồng độ glucose trong máu giảm xuống; tuyến tụy sẽ ngừng tiết insulin.

Nếu glucose trong máu tăng nhưng không có đủ insulin, glucose sẽ được giữ lại trong máu gây ra tình trạng tăng đường huyết. Ngược lại, nếu có quá nhiều insulin trong máu thì glucose trong máu sẽ rất thấp gây ra tình trạng hạ đường huyết. Tăng đường huyết hay hạ đường huyết đều rất nguy hiểm.

Ở bệnh đái tháo đường tuýp 1, cơ thể sản xuất ít hoặc không sản xuất insulin dẫn đến tăng đường huyết.

Kháng insulin là tình trạng tế bào không phản ứng với insulin dẫn đến glucose bị giữ lại trong máu. Tình trạng này thường phát triển trước bệnh đái tháo đường tuýp 2. Lúc đầu, kháng insulin khiến cơ thể sản xuất ra nhiều insulin hơn để bù đắp cho lượng insulin hoạt động kém hiệu quả, có thể gây hạ đường huyết. Nhưng tình trạng kháng insulin kéo dài sẽ làm giảm khả năng sản xuất insulin, từ đó dẫn đến lượng đường trong máu tăng lên, gây ra bệnh đái tháo đường loại 2

Xét nghiệm insulin được thực hiện cùng xét nghiệm glucose máu để chẩn đoán u tụy nội tiết (khối u tiết insulin), được gọi là insulinoma. Nếu bệnh nhân đã điều trị, xét nghiệm này có thể được chỉ định để theo dõi hiệu quả điều trị và theo dõi ung thư tái phát.

Xét nghiệm insulin góp phần đánh giá và theo dõi tình trạng kháng insulin. Nếu nồng độ insulin máu cao trong khi nồng độ glucose máu bình thường hoặc hơi cao cho thấy tuyến tụy đang phải hoạt động tích cực hơn mức bình thường.

Xét nghiệm insulin giúp tìm nguyên nhân hạ đường huyết, đặc biệt là khi có dấu hiệu và triệu chứng của hạ đường huyết; thường được thực hiện đồng thời với xét nghiệm đường huyết, proinsulin, kháng thể kháng insulin và C-peptide.

Xét nghiệm insulin được sử dụng để hỗ trợ cho chẩn đoán tình trạng đái tháo đường tuýp 2 và xác định thời điểm cần chuyển sang điều trị bằng insulin bổ sung.

Đôi khi, nó cũng được chỉ định cùng với các xét nghiệm khác như glucose, hemoglobin AIC để chẩn đoán và theo dõi bệnh đái tháo đường tuýp 1.

Đôi khi, xét nghiệm insulin còn được sử dụng để xác định và theo dõi sự thành công của một ca ghép tụy, bằng cách đánh giá khả năng sản xuất insulin của mô ghép.